کد مطلب:211149 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:117

تولد و نشو و نمای جابر بن حیان
ابوعبدالله جابر بن حیان دانشمند بزرگ ایرانی و پایه گذار علم كیمیا «شیمی- فیزیك و مكانیك» بوده و پیشوا و مشعلدار علوم و فنون اسلامی است كه در عصر تاریكی محیط ملل مسیحی او ستاره درخشانی بود.

حیان پدر جابر در شهر طوس به عطاری اشتغال داشت و او یك مرد زیرك و كاردان و از لیاقت خاص بهره مند بود و بدین سبب مورد توجه برامكه قرار گرفت و به وسیله آنها به دربار عباسی راه یافت و در زمره مقربین درآمد زیرا مردی مجرب و متخصص فن بود و لذا كارش بالا گرفت و به نفع عباسیان تبلیغ كرد و بعد هم در حوادث سقوط بنی امیه و طلوع بنی عباس كشته شد.



[ صفحه 333]



تولد جابر در سال 101 و سال 102 هجری مطابق سال 722 مسیحی رخ داده و تحصیلات اولیه او در كوفه با زبان عربی و قرآن و حساب و علوم دیگر زمان خود را فرا گرفت - در سال 160 درگذشت تاریخ نویسان شخصی را به نام حربی الحمیری استاد اول جابر می دانند و او در كوفه از شاگردان امام محمدباقر بوده كه رابطه جابر را با جعفر بن محمد برقرار نمود.

جابر در آغاز بلوغ از محضر امام محمدباقر علیه السلام بهره مند شده و بعد به ملازمت امام ششم كمر بسته و حتی گفته اند كه مادر او یا در حباله امام درآمده یا در صف خدمه آن حضرت بوده است و لذا او را فرزند زاده امام صادق خوانده اند جابر دارای صفات ممتازی بود و ارث خصال پدر هم گردیده و به سبب نبوغ و استعداد كافی مورد توجه برامكه قرار گرفت و یحیی بن خالد كه او هم خراسانی است راه توسعه و مقام را برای جابر باز كرد.

جلدگی شیمی است معروف آن عصر می گوید جابر توسط برامكه به دربار هارون الرشید راه یافت و مورد توجه خاص قرار گرفت و كتابی به نام «البلسم» بنا به درخواست جعفر برمكی به نام هارون تألیف كرده كه در فهرست اروپائیان ذكر شده است.

ابن ندیم در كتاب خود الفهرست می نویسد جابر با خلفای عباسی و ائمه بزرگ شیعه روابط نزدیكی داشته است و فهرست اسامی تألیفات او را نقل كرده است و از همین راهنمائی غربیها از آثار او استفاده كرده اند.

اكثر مورخین نوشته اند محمد زكریای رازی مترجم كتب جابر بن حیان بود جابر در سال 175 قرن دوم فوت كرده و محمد زكریای رازی در قرن سوم از دنیا رفته و ابوعلی سینا و ابوعلی مسكویه در اوایل قرن پنجم در گذشته و آثار جابر به دست آنها بوده است و از منبع الهامات امام ششم بر معلومات خود افزوده و تصنیف و تألیف كرده اند.

در كتب فهرست ابن ندیم - كشف الظنون حاجی خلیفه طبقات الاطباء ابن ابی اصیبعه طبقات الحكماء ابن قفطی و الذریعه الی تصانیف الشیعه - و فیات الاعیان ابن خلكان درباره كتب جابر همه متحد و متفق هستند كه او شاگرد امام صادق و استاد شیمی و فیزیك و طب و فلسفه زكریای رازی و اطبای قبل و پس از او بوده است كتب او تا سیصد ساله به زبان های مختلف جهان ترجمه شده است.



[ صفحه 334]